A traxectoria de Ana Belén Traseira Pena está marcada polo seu compromiso coa educación pública, a cultura e a sostibilidade. Como directora da UNED de Lugo desde 2018, lidera un centro de ensino superior que aposta pola innovación educativa, a formación accesible e a conexión co territorio. A súa visión abrangue o ámbito académico, a divulgación científica e a xestión cultural, creando sinerxías entre o coñecemento e a sociedade.
A súa formación en Enxeñaría Química e Enxeñaría Técnica Industrial na USC proporcionoulle unha base técnica sólida, que completou con estudos de Mestrado en Ciencia e Tecnoloxía Química (UNED) e cun Mestrado en Calidade na Xestión de Centros Universitarios. Ademais, especializouse en Prevención de Riscos Laborais e Avaliación da Calidade Educativa (EFQM), sendo Auditora Líder da Cátedra de Calidade de Tudela. Esta combinación de coñecementos permitiulle integrar a educación ambiental e a xestión sostible nos seus proxectos.
A cultura como motor de transformación
A súa implicación coa cultura galega levouna a impulsar Fiadeiras, un ciclo de encontros que reúne creadoras galegas para visibilizar o talento feminino no ámbito literario, artístico e audiovisual. Tamén promoveu Lugopoética 2024, un proxecto que puxo en diálogo poetas de diferentes xeracións e culminou na publicación dunha antoloxía poética en galego avalada por autoras e autores de referencia.
No ámbito dixital, coordina Lugo Cultura Dixital, unha plataforma que centraliza a programación cultural da provincia e promove a difusión do patrimonio lucense. Ademais, coordina a revista Muralla Aberta, que documenta proxectos culturais e iniciativas innovadoras, e impulsou a creación do videopodcast LCD (Lugo Cultura Dixital Podcast), un espazo de reflexión e análise sobre cultura e sociedade con especialistas de diversas disciplinas.
Educación e sostibilidade: unha aposta de futuro
No campo da sostibilidade, codirixe o proxecto #LugoNaturalMente, unha iniciativa pioneira de educación ambiental que pon en valor o patrimonio natural de Lugo, promovendo a conciencia ecolóxica a través de accións divulgativas e proxectos comunitarios. Ademais, coliderou #UNEDLife, un programa que integra a educación co benestar e a vida cotiá, ofrecendo unha formación máis próxima e accesible mediante eventos, obradoiros e accións culturais.
Como docente na UNED, desenvolve proxectos de aprendizaxe-servizo, facilitando que o estudantado poida aplicar os seus coñecementos en iniciativas sociais que fomentan a responsabilidade comunitaria. Tamén exerce como vicepresidenta da ONG Asociación de Penitenciarías Concepción Arenal, impulsando proxectos de formación e reinserción social.
Divulgación e pensamento crítico
Ao longo da súa traxectoria, participou como relatora e divulgadora en congresos nacionais e internacionais sobre educación ambiental, transición ecolóxica e economía circular. Os seus artigos e intervencións públicas exploran a relación entre sostibilidade, educación e sociedade, reivindicando o papel da cultura como ferramenta de transformación social.
Con este labor, Ana Belén Traseira Pena demostra que a educación vai máis aló das aulas e que a cultura, aliada coa sostibilidade, pode ser unha forza clave para o cambio social e o desenvolvemento colectivo.
Formación Académica
• Mestrado en Ciencia e Tecnoloxía Química (en curso) - Facultade de Ciencias, UNED
• Mestrado en Calidade na Xestión dos Centros Universitarios – UNED
• Enxeñaría Química – USC
• Enxeñaría Técnica Industrial, Especialidade en Química Industrial – USC
• Curso de Aptitude Pedagóxica (CAP) - USC
Certificacións
• Técnica Superior en PRL (Especialidade en Seguridade no Traballo, Hixiene Industrial e Ergonomía)
• Auditora Líder, Cátedra de Calidade de Tudela
• Avaliadora Acreditada EFQM
Experiencia Profesional
Directora do Centro Asociado da UNED en Lugo. Febreiro 2018 – Presente
• Liderado e xestión integral do centro.
• Coordinación de actividades académicas e administrativas.
Codirectora do Proxecto #LugoNaturalMente Decembro 2019 – Presente
• Xestión e coordinación das actividades relacionadas co proxecto.
• Promoción de prácticas sostibles e ecolóxicas na comunidade local.
Codirectora do Proxecto #UNEDLife 2023 – 2024
• Integración da educación co benestar e a vida cotiá.
• Promoción dunha formación para o benestar e a saúde máis próxima e accesible mediante eventos, obradoiros e actividades culturais.
Impulsora de Proxectos de Aprendizaxe-Servizo, UNED de Lugo 2023 – Presente
• Desenvolvemento e coordinación de iniciativas de aprendizaxe-servizo.
• Integración do estudantado en proxectos comunitarios para fomentar a responsabilidade social e a aprendizaxe práctica.
Vicepresidenta da ONG Asociación de Penitenciarías Concepción Arenal 2022 - Presente
Coordinadora Académica do Campus Noroeste, UNED 2011 – 2017
• Coordinación e supervisión académica de programas educativos.
Secretaria do Centro Asociado da UNED en Lugo Decembro 2008 - Decembro 2018
• Xestión administrativa e académica.
• Apoio ao estudantado e ao profesorado.
Profesora-titora do Centro Asociado da UNED en Lugo. Dende o curso 2009-2010 ata a actualidade
Titorizando materias como Química, Fundamentos Químicos da Enxeñería, Enerxía e Medio Ambiente, Cambio Climático e Cambio Global, Reciclado e Tratamento de Residuos, en titulación como os graos en Enxeñerías Industriais, Grao en Ciencias Ambientais e Curso de Acceso á Universidade.
Relatorios e Publicacións:
• Autora de artigos no ámbito da ciencia ambiental, abordando temas como a sostibilidade, a xestión de residuos e o cambio climático.
• Participación en congresos e xornadas científicas con relatorios sobre educación ambiental, transición ecolóxica e pegada de carbono.
• Relatora en eventos nacionais e internacionais sobre educación para a sostibilidade e economía circular.
Proxectos Destacados:
#LugoNaturalMente
Proxecto de educación ambiental que pon en valor o patrimonio natural de Lugo, promovendo a concienciación sobre a crise climática e a adopción de prácticas sostibles. Inclúe actividades de divulgación, conferencias e colaboracións con institucións e colectivos sociais.
#UNEDLife
Iniciativa que integra a educación co benestar e a vida cotiá, promovendo unha formación máis próxima e accesible. A través de eventos, obradoiros e actividades culturais, búscase enriquecer a experiencia educativa na UNED de Lugo.
UNED Planet
Impulsora da creación e desenvolvemento do podcast da UNED de Lugo, un espazo de divulgación académica e educativa no que se abordan temas de interese para o alumnado da UNED.
Desenvolvemento Cultural
Fiadeiras (2024)
Impulsora dun ciclo de encontros culturais e feministas na UNED de Lugo con creadoras galegas. Obxectivo: visibilizar o talento feminino na cultura e fomentar a igualdade de xénero no sector cultural.
Lugopoética 2024
Colaboración na posta en marcha e desenvolvemento deste programa literario, que reuniu poetas consagrados/as e emerxentes, xerando diálogos interxeracionais. Resultado: publicación dunha antoloxía poética en galego avalada por autoras e autores veteranos.
Lugo Cultura Dixital (desde 2014)
Creación e coordinación dunha plataforma dixital financiada pola Deputación de Lugo, que centraliza a programación cultural da provincia e promove a difusión do patrimonio cultural lucense.
Revista dixital 'Muralla Aberta'
Coordinadora desta publicación que recompila iniciativas culturais destacadas en Lugo, documentando desde tradicións locais ata innovación e sostibilidade.
Videopodcast 'LCD' (Lugo Cultura Dixital Podcast, 2024–presente)
Impulsora deste espazo de análise cultural e social, con persoas convidadas expertas en diversas disciplinas, promovendo o debate e a reflexión sobre fenómenos actuais desde unha perspectiva local.