Xesús Alonso Montero

Category: Philologist and historian of Galician literature
Birth Date: 29th November 1928
Birth Place: Vigo (Pontevedra)
 Curriculum

President of the Galician Academy (20/02/2013 – up to date)

He entered the Galician Academy on 30th October 1993 at the proposal of Xosé Filgueira Valverde, Carlos Casares Mouriño and Ramón Piñeiro López.

Entrance speech: "Manifiestos" en verso en favor da poesía civil nos primeiros tempos da posguerra na Galicia da terra e na Galicia emigrante (1939-1962).

 

He took a degree in Philosophy and Arts and specialized in Romance Philology at the Central University of Madrid in 1953. Three years later he became a Professor of Spanish Language and Literature. He took his doctor’s degree in Romance Philology at the University of Salamanca with the doctoral thesis “Lengua y estilo de Curros Enríquez en su poesía gallega” in 1966. Eight years later, he became a Professor of Spanish Literature at the USC (University Colle of Vigo) and a Professor of Galician Literature in 1989. In 2010, he was nominated as Doctor honoris causa of the UNED, where he presented the speech “Cómo cantaron e contaron a Miguel Hernández os poetas galegos nos anos do franquismo”.

 Work & Activities

His work includes different perspetives of language, history and literature. This is a selection of his most important books:

Galician language: Sociolinguistics, problems of language, cultural history, teaching …

-O que cómpre saber da lingua galega (1969)

-Constitución del gallego en lengua literaria (1970)

-O galego na escola (1979)

-Informe -dramático- sobre la lengua gallega (1973)

-Encuesta mundial sobre la lengua y la cultura gallegas y otras áreas conflictivas (1977 and 2008)

-Decálogo da lingua galega (1990)

-Informe(s) sobre a lingua galega (1991)

-A batalla de Montevideo: os agravios lingüísticos denunciados na UNESCO en 1954 (2003)

 

Galician letters: Republic, Civil War, Postwar and Exile

-Escritores: desterrados, namorados… (1980)

-As palabras no exilio. biografía intelectual de Luís Seoane (1994)

-Os poetas galegos e Franco (1997)

-Os poetas con Federico García Lorca e coa España republicana (1998)

-Curros Enríquez no franquismo (2003)

-Dous días na vida de Lorenzo Varela (2005)

-Os escritores galegos ante a Guerra Civil española (2006)

-Intelectuais marxistas e militantes comunistas en Galicia (1936-2006), 2007.

-Cartas de republicanos galegos condenados a morte (2009)

-Aníbal Otero. Lingüística e política en España na Guerra Civil e no franquismo (2011)

-Castelao na Unión Soviética en 1938. Filocomunismo e prosovietismo de Castelao na Guerra Civil (2012)

 

Books about Galician writers from the 19th and 20th centuries

-Rosalía de Castro (1972)

-M. Curros Enríquez (1974)

-Castelao (1975)

-Celso Emilio Ferreiro (1982)

-Manuel Leiras Pulpeiro (1983)

-Luís Pimentel (1990)

-Ben-Cho-Shey (1996)

-Oteriana (2000)

-Ánxel Fole (2006)

-Ramón Piñeiro (2009)

 

Anthologies

-Textos literarios y geográficos sobre Tierra de Campos (1960)

-Os cen mellores poemas da lingua galega (1969)

-Castelao, Prosas escollidas (1975)

-Celso E. Ferreiro, Antoloxía (1982)

-Coroa poética para Rosalía de Castro (1985)

-Coroa poética para Castelao (1988)

-Lorenzo Varela, Dez poemas (1988)

-Coroa poética para un mártir (Al. Bóveda) (1966)

-Poemas ó vagalume (1997)

-16 poemas galegos para Ernesto Che Guevara (1998)

-Coroa literaria para Federico contra a súa morte (1998)

-A Guerrilla galega antifanquista e os guerrilleiros na voz dos poetas (2002)

-R. Alberti, Once poemas “gallegos” (2002)

 

Collections: complete works and others

-Castelao, Prosas recuperadas (1974)

-Galicia vista por los no gallegos (1974)

-A. Tovar, Poesía galega completa (1975)

-Rosalía de Castro, Obra galega completa (1977)

-R. Cabanillas, Obras completas (1979-81)

-M. Leiras Pulpeiro, Obras completas (1983)

-Rosalía de Castro, Obra completa (1983)

-A. Iglesia Alvariño, Poesía galega completa (1986)

-M. Curros Enríquez, Obra galega, Obra castellana (1989)

-Vinte e sete escritores de fóra falan de Rosalía de Castro (1979)

-R. Otero Pedrayo, Poesía (2010)

 

Classic letters: books and works

-“O latinista Francisco Fanego” (1991)

-“Catro epodos de Horacio en galego (1910)” (1992)

-“As Odas de Horacio na tradución de Aquilino (1951)” (2001)

-“Dous traballos sobre o Beatus ille nas Letras Galegas” (2002 e 2004)

-“Isidoro Millán: Letras Clásicas, Letras Galegas” (2003)

-Pro lingua latina (et non solum) (2003)

-Rosalía de Castro traducida ó latín e cantada en latín e grego clásico (2003)

 

F. García Lorca and other allophonic poets

-I Congreso de poetas alófonos (1993)

-Carles Riba en Galicia (ed.) (1993)

-Poetas alófonos en lingua galega (ed) (1994)

-Eduardo Jorge Bosco, Poemas en lingua galega (1994 e 2007)

 

Medieval poetry and dark centuries (books and works)

-Fortuna literaria de Mendiño (1990)

-Estudio literario das Festas Minervais de 1697 (1993)

-O P. Sarmiento, primeiro estudoso da poesía medieval galega (1997)

-Fortuna literaria dos tres poetas medievais da Ría de Vigo (1998)

-Martín Codax, o gran poeta e cantor de Vigo (en gal., cast. e inglés) (2010)

 

Popular poetry of oral tradition (anthologies and works)

-Cántigas populares sociales (59 galegas e 9 negras) (1966)

-Cantigas sociales recollidas do pobo (1969)

-O cura no cancioneiro popular galego (1975)

-Xosé Pérez Ballesteros e a poesía popular galega (1979)

-Castelao e as cántigas populares (1992)

 

Works of writers of Spanish, Catalan and Portuguese language

-Bernabé Busto, Cervantes, Jovellanos, Unamuno, Azorín, A. Machado y Álvarez, A. Machado, P. Salinas, Dolores Ibárruri

-J. Verdaguer, Joan Maragall, S. Espriu, R. Salvat, Alvaro Cunqueiro (sic)

-Antero de Quental, J. Leite de Vasconcelos.

 

Poetry books

-Versos satíricos (para hoxe) ó xeito medieval (1998)

-Versos republicanos e outros versos políticos (2002)

-Pois era un barco pirata (2003)

-Romances do dezaseis de febreiro de 1936 (2006)

 

Fiction

-Pedro Petouto. Traballos e cavilacións dun mestre subversivo (1974)

-Das miñas memorias: 27 meses na Guerra Civil (1936-1939) (1999)

 

Books about Xesús Alonso Montero:

-Cinguidos por unha arela común. Homenaxe ó profesor X.A.M., USC, 1999 (2 vols.)

-Varios, Ex toto corde. No oitenta aniversario de don X.A.M. tresCtres (2009)

-Hermida, Modesto, X.A.M., palabras e compromiso, Vigo (2010)

-ALXAM. Guía do Arquivo Literario, Ourense County Council (2011)