José María López Ferro


Categoría: Maestro y etnógrafo
Fecha de Nacimiento: En 1954
Lugar de Nacimiento: As Pontes de García Rodríguez (A Coruña)
 Currículum

Maestro de enseñanza y apasionado de la etnografía gallega, estudió Magisterio en la Escuela Normal de A Coruña, y tuvo su primer destino en el Cepo-Cumbraos, una aldea del municipio de Sobrado dos Monxes, en el año 1976. Otros lugares en los que ejerció fueron: O Ramo (Maniños, Fene), Barallobre (Fene), Mouriscos (A Fonsagrada), A Capela e As Pontes de García Rodríguez, destino último en el que impartió docencia en el CPI Monte Caxado, desde el curso escolar 1983-1984 hasta su fecha de jubilación en el año 2014.

 

Autor de artículos de investigación etnográfica centrados en su mayoría en las comarcas del Eume y Ortegal (A Coruña), fue el artífice de la creación del Museo Etnográfico Monte Caxado en el año 1984, en las instalaciones del CPI Monte Caxado. Un proyecto pedagógico cuyo objetivo principal era el de acercar los trabajos artesanales, agrícolas y ganaderos a los escolares, toda vez que estas actividades primarias iban desapareciendo con la industrialización de la villa de As Pontes de García Rodríguez (A Coruña). Llegado el momento de su jubilación y ante el cierre definitivo del centro educativo, decidió continuar con la labor divulgativa del museo en una nueva ubicación, trasladándose gran parte de la colección etnográfica a una vivienda del casco histórico de As Pontes, constituyendo para ello en el año 2015 la Fundación Museo Etnográfico Monte Caxado, que será la encargada desde entonces de gestionar el museo y la colección que alberga, y en cuyo Patronato ostenta el cargo de Presidente/Patrono.

Fue también socio fundador y presidente da la entidad de estudios históricos "HUME", en cuyas revistas divulgativas publicó diferentes trabajos de investigación etnográfica.

 Obras realizadas

Artículos y publicaciones

Museo Etnográfico do C.P. de E.X.B. Monte Caxado. Concello de As Pontes, 1993 [autores José María López Ferro, Josefina Fernández Bello].

Museo Etnográfico C.P.I. Monte Caxado. Deputación Provincial de A Coruña, ed., 1999 [autores José María López Ferro, Josefina Fernández Bello].

As expresións na fala do concello de As Pontes de García Rodríguez. En: Festas do Carme e A Fraga, 2001, Concello de As Pontes.

Os hórreos de Saa. En: Festas do Carme e A Fraga, 2002, Concello de As Pontes.

A semana das Letras Galegas no CPI Monte Caxado nos vinte anos da súa andaina. En: Festas do Carme e A Fraga, 2004, Concello de As Pontes.

O cruceiro do Poboado. En: Festas do Carme e A Fraga, 2005, Concello de As Pontes.

A tradición oral. En: Festas do Carme e A Fraga, 2006, Concello de As Pontes. [autores José María López Ferro, et al. - Sección de Etnografía da Asociación de Estudos Históricos Hume].

CPI Monte Caxado. Imaxes da Lembranza. Concello de As Pontes, 2007 [autores José María López Ferro, Josefina Fernández Bello].

O cruceiro de Marraxón. En: Festas do Carme e A Fraga, 2008, Concello de As Pontes.

D. Enrique Rivera Rouco, O "Cura dos Chaos". En: Revista de Estudos Históricos Locais HUME, Concello de As Pontes, 2008.

O hórreo no concello de As Pontes de García Rodríguez. En: Revista de Estudos Históricos Locais HUME,Concello de As Pontes, 2009.

CPI Monte Caxado. Imaxes da Lembraza II. Concello de As Pontes, 2009 [autores José María López Ferro, Josefina Fernández Bello].

O cruceiro da Capela do Carme. En: Festas do Carme e A Fraga, 2009, Concello de As Pontes.

Os reloxos de sol no concello das Pontes de García Rodríguez. En: Revista de Estudos Históricos Locais HUME,Concello de As Pontes, 2010.

A ara de Somede. En: Revista de Estudos Históricos Locais HUME, Concello de As Pontes, 2011.

Os xogos populares. En: Revista de Estudos Históricos Locais HUME, Concello de As Pontes, 2012.

Un museo etnográfico no colexio. En: EDUGA. Revista Galega do Ensino, Xunta de Galicia, 2012.

Un percorrido polo patrimonio pontés. A súa valoración e importancia. Algunhas causas da súa desaparición. En: Cadernos do Ateneo Eumés, Ateneo Eumés "Fernán Martís" - Concello de Pontedeume, 2012.

Semblanza de D. Enrique Rivera Rouco. En: Historia de Puentes de García Rodríguez, [ed. facsímil. 2012], Concello de As Pontes.

Os xogos populares (II parte). En: Revista de Estudos Históricos Locais HUME, Concello de As Pontes, 2014.

Don Enrique Rivera Rouco: a súa vida e a súa obra. Liceo Recreativo e Artístico de As Pontes, Concello de As Pontes, 2014.

Locucións, fórmulas e paremias do concello das Pontes de García Rodríguez. En: Cadernos de Fraseoloxía Galega, Xunta de Galicia, 2015.

A miña vida de mestre de escola. En: Festas do Carme e A Fraga, 2015, Concello de As Pontes.

Unha posible orixe da nosa vila. En: Festas do Carme e A Fraga, 2016, Concello de As Pontes.

Historias das nosas festas patronais da Virxe do Carme. En: Festas do Carme e A Fraga, 2017, Concello de As Pontes.

Fundación Museo Etnográfico Monte Caxado. En: Revista de Estudos Históricos Locais HUME, Concello de As Pontes, 2018.

Cadernos do Museo Etnográfico Monte Caxado: A caza no concello de As Pontes de García Rodríguez. Fundación Museo Etnográfico Monte Caxado - Deputación da Coruña, 2018.

Historia do Liceo Recreativo e Artístico. Primeira parte. Anos 54-63, Liceo Recreativo e Artístico de As Pontes, Concello de As Pontes, 2018.

Cadernos do Museo Etnográfico Monte Caxado: Os peches tradicionais das fincas no concello de As Pontes de García Rodríguez. Fundación Museo Etnográfico Monte Caxado - Deputación da Coruña, 2019.

Cadernos do Museo Etnográfico Monte Caxado: O oficio de zapateiro no concello de As Pontes de García Rodríguez. Fundación Museo Etnográfico Monte Caxado - Deputación da Coruña, 2020.

A xestión dos museos de etnografía. En: Catálogo do Museo Etnográfico de Meixido, Concello de Ortigueira, Deputación Provincial de A Coruña, ed., 2021.

Cadernos do Museo Etnográfico Monte Caxado: Lendas ilustradas do Eume e Ortegal. Fundación Museo Etnográfico Monte Caxado - Deputación da Coruña, 2021.

Cadernos do Museo Etnográfico Monte Caxado: Crenzas e supersticións na comarca do Eume. Fundación Museo Etnográfico Monte Caxado - Deputación da Coruña, 2022.

Cadernos do Museo Etnográfico Monte Caxado: O paso do tempo. Fundación Museo Etnográfico Monte Caxado - Deputación da Coruña, 2023.

 Otros datos de interés

Premios y reconocimientos

En el año 2011 recibió el primer premio "Ferro Caaveiro", del Museo Etnográfico "O Pazo" de A Capela (A Coruña), por su trabajo de investigación titulado "Os hórreos do concello de A Capela".

En el año 2018 recibió el galardón de "Guerreiro do Ano", otorgado por la Asociación de Tempo Libre "Néboa", por su labor en la investigación y la divulgación de la cultura gallega.

En el año 2019 recibió el premio "Pedra do Destiño", otorgado por la Asociación de Amigos dos Museos de Galicia, por su labor de defensa y salvaguarda del patrimonio cultural de Galicia en el campo de la etnografía.

Ostenta el cargo de Cronista Oficial de la Villa de As Pontes de García Rodríguez (A Coruña) desde el año 2022.